هشتمین نشست بین دولتی کمیته منطقه ای اقیانوس هند

هشتمین نشست بین دولتی کمیته منطقه ای اقیانوس هند مرکزی (IOCINDIO) از تاریخ ۲۷ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ (۱۷ تا ۱۹ می ۲۰۲۱ میلادی) به میزبانی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی به نمایندگی ج. ا. ایران برگزار شد.  با توجه به اهمیت مطالعات دریایی در منطقه اقیانوس هند، این کمیته به منظور توسعه و اجرای برنامه های اقیانوس شناسی یونسکو در منطقه اقیانوس هند مرکزی توسط کمیسیون بین دولتی اقیانوس هند در سال ۱۹۸۲ تاسیس شد.

فعالیت­های کمیته منطقه ای اقیانوس هند مرکزی (IOCINDIO) در سال ۲۰۰۵ متوقف شده بود و در نشستی که از تاریخ ۶ تا ۸ اردیبهشت ۱۳۹۵ (۲۵ تا ۲۷ آوریل ۲۰۱۶ میلادی) در کشور هند برگزار شد احیای مجدد آن به تصویب رسید و پس از آن نشست هایی در خصوص فعالیت آن برگزار گردید.

کشورهای عضو این کمیته شامل استرالیا، بنگلادش، فرانسه، هند، اندونزی، جمهوری اسلامی ایران، عراق، کویت، مالزی، مالدیو، میانمار، عمان، پاکستان، قطر، عربستان سعودی، سریلانکا، تایلند، امارات و انگلستان هستند.

از اهداف این کمیته منطقه ای میتوان به افزایش توانایی کشورها در علوم دریایی و خدمات اقیانوس از طریق همکاری بین کشورهای عضو اشاره کرد. از اهداف دیگر این کمیته می توان موارد زیر را نام برد: برنامه ریزی ، ترویج و هماهنگی اجرای پروژه های علمی دریایی منطقه ای مشارکتی ، خدمات اقیانوس و حمایت از فعالیت های آموزشی، تسهیل انتقال دانش و فناوری علمی در زمینه تحقیقات دریایی و خدمات مربوط به اقیانوس هند ، تسهیل تبادل داده ها و اطلاعات اقیانوس شناسی در داخل و خارج از منطقه  اقیانوس هند؛  شناسایی نیازهای آموزشی ، آموزش و کمک متقابل در علوم دریایی در میان کشورهای عضو.

هشتمین نشست بین دولتی کمیته منطقه ای اقیانوس هند مرکزی

هشتمین نشست بین دولتی کمیته منطقه ای اقیانوس هند که با حضور ۷۰ نماینده از  ۱۹کشور عضو و دبیرخانه کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو برگزار گردید، پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی به نمایندگی ج. ا. ایران مزبانی نشست را به مدت ۳ روز بر عهده داشت.

در مراسم افتتاحیه این نشست، آقای دکتر بهروز ابطحی، ریاست پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، آقای محمد راستاد، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ج.ا. ایران، آقای دکتر آتماناند، رئیس کمیته منطقه ای اقیانوس هند، و آقای دکتر ولادیمیر ریابینین، دبیر اجرایی کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی و قائم مقام مدیرکل یونسکو به ارایه سخنرانی پرداختند.

اهم برنامه ها و دستاوردها

·گزارش فعالیت کشورها و برنامه های آتی آنان در منطقه اقیانوس هند

در این نشست کشورهای عضو گزارش فعالیت های اقیانوس شناسی خود در حوزه اقیانوس هند را ارایه نمودند. ریاست پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی نیز به عنوان نماینده ج.ا. ایران نیز فعالیت های دریایی در حوزه اقیانوس هند ایران را در مباحث علوم و تحقیقات دریایی، سامانه های مشاده دریایی و داده های دریایی، مخاطرات دریایی، ارزیابی و اطلاعات برای سیاستگذاری، زمامداری و ظرفیت سازی تشریح کرد.

·ارایه برنامه های IOCINDIO در خصوص دهه علوم اقیانوسی برای توسعه پایدار

توجه به آغاز دهه علوم اقیانوسی برای توسعه پایدار که توسط سازمان ملل برای سال های ۲۰۲۱ تا ۲۰۳۰ نامگذاری شده است، کشورهای عضو، برنامه ها و فعالیت های علمی خود در منطقه اقیانوس هند در راستای اهداف دهه اقیانوسی و حفاظت پایدار از اقیانوس ها را ارایه نمودند. ج. ا. ایران نیز فعالیت های خود از جمله برنامه ۱۰ ساله مرکز منطقه ای اقیانوس شناسی غرب آسیا با عنوان “The West Asia Blue Waters” را که شامل ۵ پروژه است تشریح کرد. تشکیل کمیته ملی برای دهه اقیانوسی و گزارش فعالیت های دیگر آموزشی و پژوهشی که از سال ۲۰۲۱ در راستای اهداف دهه علوم اقیانوسی توسط پژوهشگاه به انجام رسیده است نیز ارایه گردید.

·گزارش مراکز منطقه ای اقیانوس شناسی در ج.ا. ایران و هند

شایان ذکر است تا کنون فقط دو مرکز منطقه ای نوع دوم یونسکو در حوزه اقیانوس شناسی توسط کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو تاسیس شده است که یکی در ج.ا. ایران با عنوان مرکز منطقه ای آموزشی پژوهشی اقیانوس شناسی غرب آسیا و دیگری در کشور هند قرار دارد. با توجه به اینکه هر دو این مراکز در منطقه اقیانوس هند قرار دارند از اهمیت ویژه ای برای IOCINDIO برخوردارند. در این نشست روسای این دو مرکز منطقه ای گزارش فعالیت های این مراکز را ارائه نمودند.

·بررسی ارتقا سطح کمیته منطقه ای IOCINDIO از کمیته منطقه ای به زیر کمیسیون منطقه ای در طبقه بندی کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو

با توجه به اهمیت بحث اقیانوس شناسی در منطقه اقیانوس هند و اهمیت این اقیانوس در زندگی میلیونی جمعیت حاشیه آن، کشور هند به عنوان ریاست IOCINDIO طرحی را به کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو برای ارتقا این کمیته به زیر کمیسیون منطقه ای ارایه نمود که در در چندین جلسه مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست نیز گزارشات جلسات قبلی در این رابطه ارائه شد و کشورهای عضو از جمله ج.ا. ایران از درخواست رئیس جلسه برای ارتقا  IOCINDIO حمایت کردند.

·برگزاری انتخابات

در هشتمین نشست IOCINDIO انتخابات برای سمت رئیس و دو نائب رئیس  با حضور ۷۰ نماینده از ۱۹ کشور عضو برگزار شد. در انتخابات دوسالانه این کمیته منطقه ای، دریادار علم Admiral Alam از کشور بنگلادش به عنوان رئیس (Chair)، دکتر مریم قائمی، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و  رئیس مرکز اقیانوس شناسی خلیج فارس (بوشهر) از ج.ا. ایران و دکتر سیف محمد الغیاث Dr Saif Mohammed AlGhais، از کشور امارات متحده عربی به عنوان دو نایب رئیس (Vice-Chairs) انتخاب شدند.

·تعیین مکان و  زمان نشست بعدی

جلسه بعدی ۲ سال دیگر برگزار خواهد شد. ج.ا. ایران و بنگلادش برای برگزاری نشست بعدی ابراز علاقه کردند که منوط به اخذ مجوزهای لازم خواهد بود بنابراین در مورد محل برگزاری آن بعداً تصمیم­گیری خواهد شد.