روایت نذر آموزشی برای تهیه محتوای الکترونیکی هنرستانی‌ها در ایام کرونا
مسؤول کانون بسیج اساتید دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی به تشریح ماجرای نذر آموزشی برای تهیه محتوای الکترونیکی هنرستانی‌ها در ایام کرونا پرداخت.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه و به نقل از خبرگزاری فارس ـ گروه تعلیم و تربیت، پروژه تولید محتوای الکترونیک هنرستان‌ها با عنوان «مکتب رجایی»، هفته آخر اسفند با حضور حمیدرضا عظمتی رئیس دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، اعضای شورای دانشگاه و جلیل دارا رئیس بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تهران بزرگ در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی رونمایی شد.
این محتواها فعلا با حجم بالا و کیفیت عالی در سایت دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی به آدرس https://maktab.sru.ac.ir در دسترس هنرجویان و علاقه‌مندان قرار دارد و از ۱۵ فروردین امسال از طریق همین سایت با حجم کمتر در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.
به سراغ علی فرهادی مسؤول کانون بسیج اساتید دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی رفتیم تا با وی درباره چگونگی تهیه محتواهای الکترونیکی هنرستان‌ها و اهداف این طرح گفت‌وگو کنیم و اینکه چه شد که این دانشگاه تصمیم گرفت در راستای تولید محتوای الکترونیک کتب درسی دانش‌آموزان هنرستانی ورود کند.
** تولید محتوای الکترونیکی هنرستان‌ها چگونه شکل گرفت؟
* آقای فرهادی چه شد که تصمیم گرفتید محتوای الکترونیکی برای هنرستانی‌ها تهیه کنید؟
کرونا که شروع شد هر کسی سعی می‌کرد یک مسؤولیت اجتماعی را به عهده بگیرد. یکی ماسک و یکی ماده ضدعفونی‌کننده تولید می‌کرد و یکی هم کمک مؤمنانه می‌کرد. هر کسی به نحوی تلاشش بر این بود تا کاری انجام دهد.
بنده هم به عنوان مسؤول بسیج اساتید و عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی با خودم فکر کردم چه کاری می‌توانیم انجام دهیم. آن زمان یک ماه از ورود کرونا به کشور می‌گذشت.
با دوستان می‌اندیشدیم و به این نتیجه رسیدیم که ما یک دانشگاه فنی هستیم و در راستای مأموریت‌مان، مسؤولیت اجتماعی‌مان را انجام دهیم. خب مأموریت ما مطابق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مشخص است و راجع به آن نیاز نبود فکر کنیم. کار ما ارتقای سطح توانمندی نیروی انسانی آموزش و پرورش است.
بررسی کردیم که در راستای مأموریت‌مان در کجا خلأ است. با دوستان آموزش و پرورش مشورت کرده و رسانه‌ها را بررسی کردیم و دیدیم که در دروس نظری، اوضاع بهتر از هنرستان‌هاست و همه می‌توانند به نحوی کار کرده و محتوا به صورت الکترونیکی تهیه کنند. ضمن اینکه مؤسسات خصوصی بسیاری هم در این حوزه وارد شدند اما هنرستان ها تقریبا مغفول بود و حتی با تأخیر برنامه‌های صدا و سیما به سراغ هنرستان‌ها رفت.
از طرفی ما کانون نیروهایی هستیم که در هنرستان تدریس می‌کنند پس به سراغ تولید محتوای الکترونیکی هنرستان‌ها رفتیم.
* گام اول‌تان چه بود و چگونه مهیای انجام کار شدید؟
برای اینکه کار باکیفیت و همه شمول ارائه شود و هم اینکه مدت زمانی که می‌گذاریم صرف تدریس با کیفیت شود، لازمه‌اش این بود که معلمان را برای این کار گزینش کرده و از معلمان با مهارت بالا استفاده کنیم.
در این مسیر از بسیج دانشجویی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی کمک گرفتیم و انصافا بدون اغراق اگر بسیج دانشجویی ما که محبان المهدی نام دارد، نبود، این کار یا انجام نمی‌شد یا با تأخیر انجام می‌شد. آنها فوق تصور ما پای کار بودند.
* این همکاری با بسیج دانشجویی چگونه انجام شد؟
در کانون بسیج اساتید با آنها برنامه‌ریزی کردیم یعنی اول نشستیم برنامه‌هایی را تدوین کردیم که چگونه انتخاب کنیم، شاخص‌ها چگونه باشد، کیفیت را چگونه ارزیابی کنیم. سوابق معلمان چگونه باشد، در کجا این فیلم‌ها را با کیفیت بالا ضبط کنیم، چگونه تدوین کنیم.
* خب به نظر می‌آید چون مرکز نیروی انسانی بود در انتخاب مدرس مشکل زیادی نداشتید اما امکانات را چگونه فراهم کردید؟
خب انتخاب نیروی انسانی فرایند داشت اما درباره امکانات بگویم که در مرکز آموزش‌های الکترونیک، یک استودیو پیشرفته داشتیم ولی امکانات دیگری نداشتیم. با ریاست دانشگاه هماهنگ کردیم و کار را در آنجا کلید زدیم.
*گفتید نیروی انسانی بر اساس فرایندی انتخاب شد، درباره این فرایند توضیح می‌دهید؟
از سخت‌ترین کارهای ما شناسایی مدرس بود.
* چگونه شناسایی کردید؟
تست می گرفتیم.
* برای انتخاب مدرس، فراخوان زدید؟
بله؛ فراخوان زدیم. البته از مرکز فارغ‌التحصیلان دانشگاه خودمان و از ادارات فنی و حرفه‌ای چند استان‌های جوار، شماره تلفن و سوابق را گرفتیم. حتی اگر در شهرهای مختلف می‌شنیدیم که فردی، درسی را در هنرستان خوب تدریس می‌کند، به سراغش می‌رفتیم و برای این برنامه دعوت می‌کردیم. برخی هم خودشان داوطلبانه آمدند؛ چرا که در شبکه‌های اجتماعی معلمان فراخوان دادیم.
* کار از چه زمانی آغاز شد؟
اردیبهشت و خرداد برنامه‌ریزی کردیم و اصل کارمان از اول تابستان شروع شد.
* محتوای چند کتاب آماده شد؟
از حدود ۶۵ عنوان کتاب درسی که هدف‌گذاری کرده بودیم، حدود ۳۵ عنوان آماده شد و با این تعداد محتوا تصمیم گرفتیم سایت مکتب رجایی را رونمایی کنیم.
* این محتواها قرار است فقط در سایت مکتب رجایی باشد؟
خب منبع اصلی، سایت مکتب رجایی است اما برنامه داریم در سایت‌های مربوط به آموزش و پرورش مثل شبکه شاد و شبکه‌های تلویزیونی هم ارائه دهیم. به همین دلیل محتوای آموزشی را در سه سطح پیش‌بینی کردیم و سطح با حجم کمتر که برای استفاده هنرجویان و دانش‌آموزان است، از ۱۵ فروردین بارگذاری می‌شود.
* چقدر زمان برای این کار گذاشتید؟
کارمان در استودیو به صورت جدی و شبانه‌روزی شروع شد و در ایام تابستان تقریبا تمام درگیر کار بودیم و سهم بسیج دانشجویی خیلی عالی ایفا شد.
** تولید محتوای الکترونیکی، رایگان بود؛ این کار جهادی است
* چه تعداد هنرآموز با شما در این طرح همکاری کردند؟
خب هنرآموزان زیاد مراجعه کردند و در نهایت حدود ۳۵ نفر که چند نفر هم از اساتید دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی بودند، با ما همکاری کردند.
*هر کتاب برای فیلمبرداری چقدر زمان برد؟
بستگی داشت. بعضی از درس‌ها سنگین تر بوده و حجمش بالاتر است اما تقریبا هر کتابی زیر ۱۰۰ ساعت زمان برد.
البته بعضی روزها بیشتر فیلم می‌گرفتیم چرا هنرآموزان در رفت و آمد بودند و تلاش کردیم که کمتر مدرسان در رفت و آمد باشد.
*همه فیلم‌ها در استودیو دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی گرفته شد؟
بله همه فیلم‌ها در استودیو دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی گرفته شد.
* این محتواها شامل درس‌های کارگاهی است؟
مرحله بعدی ما، درس‌های کارگاهی است که باید در کارگاه، فیلم‌ها گرفته شود که البته یک مقدار مشکل است اما شدنی است. خب باید تجهیزات فیلمبرداری به کارگاه ببریم.
*پس کاری که تاکنون انجام دادید، فاز اول است؟
بله و داریم تکمیل می‌کنیم.
* چند ساعت محتوای الکترونیکی تهیه کردید؟
حدود ۳۰۰ ساعت محتوا داریم.
* برای این کار چقدر هزینه کردید؟
اسم این طرح را مکتب رجایی گذاشتیم، می‌دانید چرا؟ سایت‌هایی هستند که محتوای الکترونیکی بارگذاری کردند و دیگران هم می‌توانند استفاده کنند. آنلاین پول پرداخت می‌کنید و فایلی را در اختیارشان قرار می‌دهد. برخی هم غیرقابل دانلود است یعنی افراد فقط می توانند آنلاین ببینند.
اسم این طرح، مکتب رجایی است و ما برای معلمان توضیح می دادیم که این کار اجر معنوی دارد و دوم اینکه یک برندینگ برای هنرآموز است.
*هنرآموزانی بودند که نپذیرند و بروند؟
نه اینگونه نبود؛ اگر کسی نمی‌خواست، نمی‌آمد چون ما در فراخوان اعلام کردیم که این کار جهادی است و ما هم درآمدی از آن نداریم. البته کسانی هم بودند که به ما پیشنهاد دادند که امکانات‌تان را در اختیار ما قرار دهید و با هم کار کنیم و بفروشیم.
چنین پیشنهاداتی را از بخش خصوصی داشتیم حتی حاضر بودند که به ما پول بدهند اما ما دنبال درآمدزایی نبودیم.
*پس کار شما نذر آموزشی است؟
بله یک نذر آموزشی است. ضمن اینکه به جز دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، از هیچکس دیگری انتظار نبود که این کار را انجام دهد.
ببینید تعطیلی هنرستان با تعطیلی دبیرستان از این جهت فرق می‌کند که نقش اشتغال‌زایی هنرستان‌ها خیلی بالاست. ضریب اشتغال هنرستان‌ها بالای ۸۰ درصد است. یعنی ما فارغ‌التحصیل هنرستانی بیکار خیلی کم داریم. به عبارت دیگر مهارتی که از هنرستان کسب می‌شود، در بازار کار تکمیل می‌شود.
* فاز بعدی کارتان چیست؟
خب باید محتوای هنرستان‌ها را تکمیل کنیم و اگر ان‌شاءالله محتوای هنرستان‌ها تکمیل شود، به همین شکل رایگان، جهادی و با اسم مکتب جهادی، برای دانش‌آموزان دبیرستانی، محتوا آماده می‌کنیم.
* حتی اگر تا آن زمان کرونا تمام شده باشد؟
چه کرونا باشد، چه نباشد، شروع خواهیم کرد چون یک فصل جدیدی از آموزش و رفتارهای آموزشی، با بروز بیماری کرونا، خود به خود شکل گرفت و این فصل را به این زودی نمی‌توان تغییر داد و ما باید آموزش از راه دور آماده شویم چرا که آموزش الکترونیک و آموزش از راه دور یک بحث بسیار عمیقی است که قبل از کرونا بوده است و بعد از کرونا هم خواهد بود.
منتها معتقدم بعد از کرونا، بحث آموزش‌های الکترونیک بسیار عمیق و گسترده‌تر انجام خواهد شد. یادم است در فاصله سال‌های ۹۰ـ۸۹ تا ۹۱ یکی از پروژه‌های تحولی وزارت آموزش و پرورش، هوشمندسازی مدارس بود اما وزیر بعدی آموزش و پرورش، هوشمندسازی مدارس را نقد کرد و عنوان کرد که هوشمندسازی مدارس در بخش زیادی، موجب انباشت سخت افزار شده است و یک سری نگاه‌ها باعث شد که هوشمندسازی کند شد و به جای اینکه مهارت معلمان را بالا ببریم، هوشمندسازی را ایست دادیم.
آسیب عدم انجام هوشمندسازی، در کرونا مشخص شد. وقتی بیماری کرونا فراگیر شد، تازه متوجه شدند که نباید هوشمندسازی را متوقف می‌کردند.
*آقای فرهادی به عنوان آخرین سؤال بفرمایید، چه فرقی بین محتواهایی که شما تهیه کردید با محتواهای الکترونیک است که روی سایت «شاد» قرار دارد؟
شبکه «شاد» به صورت درس به درس است و محتواها توسط معلمان مختلفی ارائه می‌شود یعنی هر بحث را یک معلم متفاوت ارائه می‌کند اما یکی از موضوعات آموزش، پیوستگی است. معتقدیم اگر پیوست الکترونیکی کتاب را معلمی که سال‌ها آن کتاب را تدریس کرده و تجربه دارد، آماده کند، موثرتر است.
چیزی که در شاد دیدم چه در ابتدایی، چه متوسطه اول و چه دبیرستان، این بود که معلمان از استان‌های مختلف هستند. این البته نشان از تنوع فرهنگی ما هست و کار قشنگیست اما دانش‌آموز نیاز به آرامش و پیوستگی دارد و اگر مدام معلمش را تغییر دهید، پیوستگی و آرامش ذهنی‌اش در آموزش تا حدودی به هم می‌ریزد و این موضوع، یک اصل است.
اگر یک مطلبی را بخواهیم آموزش دهیم یک ابتدا و انتهایی دارد. نمی‌شود که ابتدا را با یکی شروع کنی و انتها را با نفر دیگر به پایان برسانی و مثلا در میانه کتاب هم ۱۰ معلم درس دهند؛ حالا آموزش ۱۰ نفر برای تکمیل چیز خوبی است. اما معتقدم در بحث آموزش پیوستگی ضرورت دارد.
به گزارش فارس، در حال حاضر «مکتب رجایی» در سایت دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی به آدرس https://maktab.sru.ac.ir در حال به‌روزرسانی است تا از ۱۵ فروردین در اختیار مخاطبان قرار گیرد.
برخی مخاطبان خبرگزاری فارس در سامانه فارس من با ثبت سوژه‌هایی با عناوین «آموزش و پرورش برای آموزش مجازی دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کند» و «زیرساخت آموزش مجازی در مدارس ناقص است» خواستار پیگیری بودند.
