معرفی کتاب دو جلدی «سیاست جهانی» فهم پیچیدگی‌های روابط بین‌الملل
در مقدمه این کتاب آمده است:
کتاب سیاست جهانی مدت‌هاست که به خاطر فراهم‌کردن بسترهای تاریخی و تئوریک لازم برای دانشجویان به‌منظور فهم پیچیدگی‌های روابط بین‌الملل موردتمجید قرار می‌گیرد. در حقیقت یکی از نقاط قوت متن حاضر، وضوح و پوشش فراگیر بنیان‌های نظری و تاریخی امور جهانی است. این کتاب نظریات و پارادایم‌های اصلی در مطالعه روابط بین‌الملل را معرفی می‌کند، و یک درهم‌تنیدگی بین نظریه و بسیاری از موضوعات این حوزه ایجاد کرده و تاریخ روشنی از نظام بین‌الملل از آغاز تاکنون ارائه می‌دهد. اما کتاب صرفاً به بحث درباره اینکه چه اتفاقی و چرا در گذشته رخ داده اکتفا نمی‌کند، بلکه یک مطالعه جامع از مسائل و رخدادهای تأثیرگذار بر روابط بین‌الملل مدرن محسوب می‌شود. این عناوین و موضوعات شامل جهانی‌شدن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فرآیندهای مؤثر بر روابط بین دولت‌ها و بازیگران غیردولتی کنونی، و نیز پوشش دادن به جهان درحال‌توسعه، منازعات قومی، همگرایی منطقه‌ای، هنجارهای بین‌المللی، سیاست مسائل زیست‌محیطی، چالش‌هایی فراروی حاکمیت و قدرت دولت را دربر می‌گیرد. به‌طور خلاصه، سیاست جهانی برحسب سه زمینه تاریخی، جهت‌گیری سیاسی و لحاظ کردن حال حاضر و سوم رویکرد تئوریک، به درهم تنیدگی و اندرکنشی و هم‌افزایی این سه در تعامل با یکدیگر می‌پردازد.
سیاست جهانی در پنج بخش سازمان‌دهی شده است:
- نظریه و تاریخ
- دولت‌ها، بازیگران فراملی و سیاست خارجی
- روابط امنیتی
- روابط اقتصادی
- چالش‌های جهانی
این سازمان‌دهی نشانه شمولیت فنی و لحاظ کردن تاریخ و نظریه، و نیز پرتوافکنی به موضوعات ضروری و آخرین تحولات در مطالعه روابط بین‌الملل است.
جدیدترین تحولات مرتبط با مسائل اقتصادی و امنیتی در سیاست جهانی در کتاب گنجانده شده است. این تحولات جنگ عراق (تصمیم به ورود به جنگ و نیز بعد از آن)، منازعات قومی و مذهبی (نظیر آنچه در عراق و دارفور در جریان است). وضعیت مذاکرات سازمان تجارت جهانی در دور دوحه، چرخش گرایشات چپ‌گرا در آمریکای لاتین، ناکامی شکل‌گیری قانون اساسی اتحادیه اروپایی، تکثیر هسته‌ای (از جمله ایران و کره شمالی)، تروریسم بین‌الملل (شامل بمب‌گذاری‌های لندن، مادرید، بمبئی)، یک‌جانبه‌گرایی ایالات‌متحده و واکنش شدید به آن را شامل می‌شود.
فصل اول: «نظریه‌های سیاست جهانی»، شش چشم‌انداز نظری عمده به روابط بین‌الملل شامل نظریات واقع‌گرایی، لیبرالیسم، ایده‌آلیسم، تحلیل نظام اقتصاد جهانی، سازنده‌انگاری و فمنیسم را دربر گرفته و به وضوح مضامین و جایگاه هر یک را تبیین می‌کند.
فصل دوم: «زمینه‌های تاریخی»، تاریخ باستان تا جنگ جهانی دوم، شامل تحول و توسعه ملت‌ها و دولت‌ها و امپریالیسم را پوشش می‌دهد. اینکه چگونه چشم‌اندازهای نظری عمده از تاریخ استفاده کرده و آن را تفسیر می‌کنند در فصل دوم و سوم مورد بحث قرار می‌گیرد.
فصل سوم: «عصر مدرن»، یک رویکرد کاملاً روزآمد به سیاست جهانی از جنگ جهانی دوم را فراهم می‌کند که شامل بخش‌های جدیدی درباره منازعات قومی پساجنگ سرد (منازعه اعراب و اسرائیل، دارفور، تنش‌ها در هند و سریلانکا و منازعه تشیع/ تسنن در عراق)، تکثیر سلاح‌های هسته‌ای (ایران و کره شمالی)، و بخش جدیدی راجع به دکترین بوش، ضد آمریکا گرایی و جنگ جهانی علیه ترور را دربر می‌گیرد.
فصل چهارم: ضمن بازنویسی عنوان آن به «قدرت دولت‌ها و ظهور بازیگران فراملی»، در اینجا شامل اطلاعاتی درباره دولت و نیز بازیگران غیردولتی می‌شود. این فصل موضوعاتی درباره فرماسیون دولت و قدرت، به انضمام بخش‌های راجع به شرکت‌های چندملیتی، سازمان‌های غیرحکومتی و تروریسم بین‌المللی که در ویرایش‌های قبلی در فصل سیزده کتاب آمده بود، را شامل می‌شود.
فصل پنجم: تحت عنوان «درون دولت‌ها: شکل‌گیری سیاست خارجی»، رویکردهای سیاست خارجی را تبیین می‌کند: اینکه چگونگی رخ دادن مسائل در درون دولت روشن می‌کند که چرا دولت‌ها ممکن است آن‌گونه که انتظار می‌رود در قبال شرایط بین‌الملل واکنش نشان نمی‌دهند. این فصل افکار عمومی، نهادهای سیاسی، گروه‌های ذی‌نفع، سیاست‌های بوروکراتیک و روانشناسی رهبران را مورد بررسی قرار می‌دهد. مطالب جدید آن شامل گروه فکری در تشکیلات بوش، سبک رهبری تونی بلر و افکار عمومی در جنگ عراق می‌شود.
فصل ششم: با عنوان جدید «منازعه بین‌المللی: تبیین جنگ بین دولتی»، ریشه‌های جنگ‌های بین‌دولتی در سطح تحلیل سیستمیک، سطح تحلیل دولت و سطح تحلیل تصمیم‌گیری را مورد بحث قرار می‌دهد و این سطوح را برای تحلیل ریشه‌های جنگ جهانی اول، جنگ جهانی دوم و جنگ سرد به کار می‌برد. بحث سابق مربوط به منازعه قومی در این فصل و در کتاب اخیر به فصل هفتم منتقل شده است.
فصل هفتم: با عنوان «منازعه قومی و تروریسم بین‌المللی»، نخست بر منازعه قومی از جمله دارفو و نزاع شیعه و سنی در عراق، سپس بحثی در مورد مضمون قوم‌گرایی، شیوع جنگ‌های قومی، و ریشه‌های متعدد و راه‌حل‌های منازعه قومی را مطرح می‌کند. سپس به تعریف کردن مقوله تروریسم، تاریخ و ریشه‌های آن و تأثیرات این پدیده بر جهان امروز می‌پردازد.
فصل هشتم: «تلاش‌های دولت برای جلوگیری از منازعه: اتحادها، تسلیحات، چانه‌زنی»، بر روابط جهانی میان دولت شامل استفاده دولت‌ها از اتحادها، تسلیحات و چانه‌زنی برای بازدارندگی و وادار کردن دیگر دولت‌ها تمرکز می‌کند.
فصل نهم: «تلاش‌ها برای امنیت جهانی: سازمان‌های بین‌المللی، حقوق و اخلاق»، در ادامه فصل قبلی به سازمان‌های بین‌المللی، اخلاق، هنجارها و حقوق حاکم بر رفتار دولت‌ها و تلاش برای خودداری یا دست‌کم قاعده‌مند ساختن منازعات بین‌المللی می‌پردازند. این فصل پیچیدگی رابطه بین ایالات‌متحده و سازمان ملل متحد و نیز نقش سازمان‌های بین‌المللی در مداخله بشردوستانه را روشن می‌کند.
فصل دهم: «وابستگی بین دولت‌های ثروتمند: اقتصاد سیاسی بین‌المللی در شمال»، بحثی را در خصوص روابط اقتصادی بین دولت با پوشش دادن مفاهیم بنیادین اقتصاد کلان طرح می‌کند. در این فصل لیبرالیسم اقتصادی، مرکانتیلیسم و نظام‌های اقتصادی سراسر جهان و نیز، تأثیر همکاری‌های چندجانبه بر اقتصاد جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فصل یازدهم: «دولت‌های درحال توسعه در اقتصاد سیاسی بین‌الملل»، به شرح مسائلی که کشورهای درحال‌توسعه در نظام اقتصاد بین‌الملل با آن مواجه هستند، می‌پردازند. همچنین تحلیل‌هایی از شکاف در ثروت بین شمال و جنوب را فراهم می‌کند. فصل حاضر، موضوعاتی راجع به نقش شرکت‌های چندملیتی در وابستگی اقتصادی و نقش سازمان‌های بین‌المللی در توسعه اقتصادی و نیز، جهت‌گیری‌های روزافزون چپ‌گرایانه در آمریکای لاتین و مذاکرات دور دوحه را دربر می‌گیرد.
فصل دوازدهم: «همگرایی اقتصادی منطقه‌ای در اقتصاد سیاسی جهانی»، و گذار از مرزبندهای دولتی در نظام بین‌الملل به سمت توسعه اقتصادهای منطقه‌ای را دربر می‌گیرد. در چارچوب این فصل به تحولات اتحادیه اروپا، اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی (آ.س.آن) جامعه اقتصادی دولت‌های غرب آفریقا (اکوسوک)، و مرکوسور در آمریکای جنوبی پرداخته می‌شود.
فصل سیزدهم: «محیط‌زیست جهانی و ساکنان آن»، چالش‌های فراروی جامعه جهانی از جمله کمبود منابع طبیعی و غذا، رشد خیره‌کننده جمعیت، گرمای جهانی و نیز سیاست‌ها و راهبردهای پیچیده برای مشکلات زیست‌محیطی جهانی را تشریح می‌کند.
فصل چهاردهم: «جهانی‌شدن: پویایی‌های معاصر و آینده سیاست جهانی»، بحثی راجع به جهانی‌شدن اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را دربر می‌گیرد. این فصل نقش تکنولوژی در گسترش جهانی‌شدن را تشریح کرده و ریشه‌های تاریخی آن را آشکار می‌سازد. همچنین از دانشجویان می‌خواهد که به مزیت‌ها و مضرات زندگی در یک جهان درهم‌تنیده‌شده‌تر توجه کنند.
دفتر همکاری های علمی و امور بین الملل دانشگاه شهید رجایی
کد خبر:۹۹۰۳۰۸۰۱
