چاپ مقاله دانشجوی دوره دکتری معماری در نشریه Environmental Impact Assessment Review

 

۲۳ شهریور ۱۳۹۹

مقاله مستخرج از رساله دوره دکتری معماری پوریا سعادتی وقار، با راهنمایی جناب آقای دکتر اسماعیل ضرغامی و جناب آقای دکتر عبدالحمید قنبران (اعضای هیأت علمی دانشکده معماری) و مشاوره جناب آقای دکتر مهرداد کریمی مشاور در نشریهQ1  با عنوان Environmental Impact Assessment Review با ضریب تأثیر ۴٫۱۳ به چاپ رسیده است.

در این پژوهش که با عنوان  «ارزیابی تاثیرات روانی فرم ساختمان های بلند: ارتفاع، عرض و نسبت ارتفاع به عرض» صورت گرفت نتایج زیر حاصل شد:

با توجه به رشد بلندمرتبه سازی، لزوم توجه هرچه بیشتر به تاثیرات روانی این بناها بر شهروندان حس­می شود، هدف این مطالعه نیز ارزیابی فشار روانی ناشی از تغییرات شکل ساختمان های بلند(شامل ارتفاع، عرض و نسبت ارتفاع به عرض ساختمان)در فواصل متفاوت مواجهه شهروندان با ساختمان است.

بدین منظور، چارچوب ارزیابی فشار روانی بر اساس ادبیات پژوهش استخراج و توسعه داده شد و از طریق مطالعه نمونه ای موردی تحت بررسی قرار گرفت و نتایج آن با با معیار مقدار مجاز فشار روانی قابل تحمل توسط شهروندان (وزن بصری ۸٪) مقایسه شد. سرانجام نیز صحت نتایج محاسباتی حاصل از چارچوب پژوهش با نظرسنجی از نظرات مردم مورد راستی آزمایی قرار گرفت.

به طور کلی، نتایج نشان داد که یافته های مرتبط با چارچوب ارزیابی فشار روانی ناشی از فرم ساختمان های بلند، با فشار روانی ادراکی مردم از فرم ساختمان ها، همبستگی مناسبی دارد (هر چند که در بعضی موارد اختلافاتی مشاهد شد).

بر اساس این مطالعه، تأثیر ارتفاع ساختمان های  بلند بر فشار روانی به مراتب چشمگیرتر از عرض ساختمان بود. به علاوه، در سناریوهایی که ارتفاع ساختمان ثابت بود، عرض ۲۰ متر نقطه عطفی در تغییرات چشمگیر فشار روانی محسوب می شد. یعنی در صورت افزایش عرض ساختمان به مقدار بیشتر از ۲۰ متر، فشار روانی ناشی از ساختمان  بر شهروندان به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. همچنین با فرض ارتفاع ثابت، تغییر نسبت ارتفاع به عرض ساختمان از ۲ به ۳ در مقایسه با تغییر نسبت از ۳به ۴در کاهش فشار روانی ساختمان بلند موثر تر بود.

از ترکیب نتایج حاصله بر مبنای چارپوب پژوهش و نظر سنجی از مخاطبان در مورد آستانه تحمل فشار روانی در نزد افراد، نتیجه گرفته می شود که ساخت بنای بلندی با ارتفاع ۶۰ و عرض ۱۵ متر (و یا مقادیر بیشتر ارتفاع و عرض) در معابری با ۳۰ متر عرض و باریکتر (حتی با فرض ناظر در دورترین فاصله از ساختمان) فشار روانی فراتر از تحمل شهروندان را بر آن ها تحمیل می نماید که در صورت تعبیه پوشش گیاهی در منظر ساختمان اندکی از این فشار روانی کاسته می شود.

اگرچه چارچوب ارائه شده در پژوهش حاضر در قالب یکی از ساختمان های بلند بستر مورد بررسی، مورد آزمون  و راستی آزمایی قرار گرفت اما در صورت انجام مطالعات بیشتر، این چارچوب می تواند به عنوان یک ابزار تصمیم گیری در فرآیند طراحی فرم ساختمان های بلندی که در آینده شهرها پیش بینی می شوند و انتخاب بهترین تناسبات فرمی ساختمان های بلند به لحاظ فشار روانی، به کمک طراحان معماری و شهرسازی بیاید.