پژوهشگر برتر کشور: ارتباط با دانشمندان برتر جهان یکی از نیازهای اولیه برای حرفه‌ای شدن در علم
به نقل از وبسایت ستاد توسعه فناوری نانو و به گزارش پایگاه اینترنتی فدراسیون سرآمدان علمی ایران، دکتر مهدی نیک‌عمل، محقق سرآمد رشته فیزیک محاسباتی و استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، به بیان دیدگاه‌های خود درخصوص «طرح مرجعیت علمی جهانی» پرداخت.
متن کامل خبر را در وبسایت نانو به نشانی زیر مطالعه نمایید:
http://nano.ir/
http://news.nano.ir/50870/1
دکتر نیک عمل در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان گفت: «در گذشته علم در دو دسته تجربی و نظری تقسیم‌بندی می‌شد که تجربی‌کارها در حوزه مشاهده پدیده و ثبت و ضبط آن‌ها و دانشمندان نظری در زمینه مطالعات تئوریک فعال بودند.»
وی افزود: «با ظهور رایانه و توان محاسباتی که در اختیار محققان و دانشمندان قرار گرفت، شاخه و نگرشی جدید به نام شبیه‌سازی یا مدلسازی رایانه‌ای در علم بوجود آمد. این شاخه جدید در واقع پل ارتباطی بین علوم تجربی و تئوری است و می‌تواند محاسباتی را که به دلیل دقت اندازه‌گیری در آزمایشگاه قابل انجام نیستند، به انجام برساند.»
محقق‌سرآمد رشته فیزیک با بیان اینکه از ابتدای سال ۸۰ و با ورود اساتید ایرانی غیرمقیم به کشور، آموزش شبیه‌سازی در کشور آغاز شد، پیرامون حوزه فعالیت‌های خود، اظهار داشت: «تحقیقات ما در حوزه گرافین (یکی از آلوتروپ‌های کربن) است و در حال حاضر به دنبال طراحی و ارائه مدل برای خواص گرمایی و مکانیکی کربن و سیلیکون هستیم.»
نیک‌عمل ادامه داد: «در سال ۲۰۱۰ مقاله‌ای درباره گرافین (تک لایه دوبعدی کربن که خواص فلزی دارد) در مجله Science منتشر شد که امروزه جزء پراستنادترین مقالات علمی دنیا محسوب می‌شود. ما توانستیم از فاصله‌های بسیار پائین، کمتر از ۱۰ نانومتر آن را شبیه‌سازی کنیم.»
استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی پیرامون جایگاه علمی کشور در نانومحاسباتی در منطقه، گفت: «طبق گزارشات رسمی، به لحاظ کیفی، ایران پس از عربستان و ترکیه در جایگاه سوم این علم قرار دارد اما به لحاظ کمی، در صدر خاورمیانه هستیم.»
وی با اشاره به اینکه تحقیق و پژوهش در حوزه محاسباتی به امکانات زیادی به لحاظ سخت‌افزاری نیاز ندارد، مهمترین نیاز امروز این حوزه را گسترش دیپلماسی علمی عنوان کرد و ادامه داد: «جهان امروز، دنیای زمان نیوتن نیست که محقق و دانشمند بدون نیاز به دستاوردهای دیگران بتواند به تنهایی قوانین علم را کشف کند. ارتباط با دانشمندان برتر جهان یکی از نیازهای اولیه برای حرفه‌ای شدن در علم است. نباید شرایط به نحوی تعریف شود که مسائل سیاسی و حتی اقتصادی روی مسائل علمی سایه بیاندازد. به عنوان نمونه، امروزه غالب برندگان جایزه نوبل در انگلستان حضور دارند و دسترسی به آنان برای دانشمندان ایرانی امری سهل نیست. در مجموع گسترش دیپلماسی علمی به حلقه‌های پیچ‌درپیچی تبدیل شده است که رفع موانع آن نه وظیفه یک نهاد خاص است و نه در توان یک نهاد خاص.»
محقق‌سرآمد رشته فیزیک محاسباتی در ادامه، تسهیلات معاونت علمی وفناوری رئیس‌جمهور را مشوق خوبی برای محققان و پژوهشگران ارزیابی کرد و گفت: «این معاونت امکانات خوبی برای افراد در نظر گرفته است که علاوه بر افزایش انگیزه در آنان، سبب می‌شود فعالیت‌های محققان از این پس به شکل ایزوله انجام نشود.»
نیک‌عمل با اشاره به «طرح مرجعیت علمی جهانی»، خاطرنشان کرد: «علم استاندارد شده است و اگر بخواهیم استاندارد جدیدی در علم تعریف کنیم، ناگزیریم زبان و نگاهمان را با مجامع علمی جهان یکسان کنیم. پتنت و نوبل از این دست استانداردها هستند که متاسفانه ما در حصول هیچ‌یک موفق نبوده‌ایم در حالیکه محققان بسیاری از کشورها حتی کشورهایی که به لحاظ علمی در جایگاه پائین‌تری نسبت به ایران قرار دارند، موفق به دریافت جایزه نوبل در «علوم با استاندارد جهانی» شده‌اند. طراحی مرجعیت علمی جهانی در معاونت علمی نیز حاکی از این است که معاونت به خوبی این استانداردها را می‌شناسد به همین دلیل «طرح مرجعیت علمی جهانی» طرح ارزشمندی است که سبب می‌شود در گام نخست، کیفیت و سپس کمیت مقالات افزایش یابد و پس از مدتی این مقالات نوشته شده روی کاغذ به فناوری‌های روز دنیا تبدیل شوند.»
استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در پایان با بیان اینکه حتی در کشورهای پیشرفته نیز برخی مراکز علمی-تحقیقاتی و دانشگاه‌ها به عنوان لیدر مطرح هستند، به طرح «فدراسیون سرآمدان علمی» اشاره کرد و گفت: «مسائل علمی باید در محافل علمی و توسط افراد علمی بررسی شوند. این فدراسیون موجب می‌شود محیط علمی به خوبی به وجود آید و در این بین هر محققی که با کیفیت بیشتری فعالیت کرد بتواند از تسهیلات موجود بهره‌مند شود.»
