سخنرانی ریاست موسسه استنادی علوم در موسسه آموزش عالی زند شیراز

به گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی، رئیس موسسه استنادی علوم (ISC) و پایش علم و فناوری دکتر محمدجواد دهقانی در موسسه آموزش عالی زند درباره موضوع جایگاه مطالعات و رشته های زبان در انعکاس زبان، فرهنگ و تمدن ایرانی: چالش ها و راهکارها در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ سخنرانی کرد.

وی در این سخنرانی درباره موضوعاتی همچون تقسیم بندی رشته های زبان و دایره موضوعی رشته های زبان سخنرانی کرد و گفت: یکی از وظایف اصلی رشته های زبان انعکاس آداب، سنن، فرهنگ و تمدن ایران در سطح جامعه بین الملل است که اگر تاکنون به این نتیجه به شکل مناسب دست نیافته ایم، باید با همتی مضاعف در این عرصه تلاش کنیم.

دهقانی گفت: لازم است برنامه ای جامع برای ایجاد نهضت های سراسری ترجمه و تالیف تدوین شود به گونه ای که دانشجویان و محققان این حوزه بتوانند مطابق برنامه ای مدون نسبت به ترجمه آثار قدیم و جدید و همچنین منابع فرهنگی، زبانی و دینی به زبان های مختلف اقدام کنند.

وی ادامه داد: توجه به حوزه های پژوهشی و تحقیقاتی نوظهور و کاربردی که در رفع دغدغه های جامعه و نیز نیازهای محققان نقشی بایسته ایفا می کند باید مدنظر قرار گیرد.

وی گفت: توجه به نرم افزارهای کاربردی مرتبط با حوزه مطالعه و تحلیل زبان است نیز بسیار مهم است. به عنوان مثال، برای بررسی خطاهای دانشجویان در حوزه های خاص غالباً از پرسشنامه، مصاحبه و یا انوع دیگری از      آزمون ها استفاده می شود. حال آنکه طیف وسیعی از نرم افزارها با قابلیت های متنوع در جامعه وجود دارد که می تواند بسته به هدف محقق مورد استفاده قرار گیرد که این امر سبب تولید پژوهش های جدیدی با کیفیت بالا خواهد شد.

دهقانی در ادامه به عدم توجه به توازن بین دانش زبان مبدا و مقصد پرداخت و گفت: سهم اندک زبان فارسی در سرفصل های آموزشی رشته های زبان گاه شرایطی را ایجاد می کند که فرد فارغ التحصیل در زمان فارغ التحصیلی مجموعه ای از مباحث زبان مقصد را آموخته اما در نگارش و استفاده از زبان مادری خود با مشکل مواجه است که این امر در حوزه های ترجمه و شیوه نگارش دانشجویان بسیار متبلور است. لازم است دانشجویان این حوزه به گونه ای مناسب تر به دانش زبان فارسی نیز مجهز شوند تا از عملکردی مناسب تر برخوردار شوند که این جز از طریق تقویت محتوای درسی فارسی در برنامه درسی این رشته ها امکان پذیر نیست.

وی افزود: عدم تمرکز آموزش در این رشته ها بر روی جنبه های کاربردی و به ویژه کسب و کار سبب می شود دانشجویان نه در دوران تحصیل و نه در دوران پس از آن تجربه ای از بازار کار نداشته باشند و به عبارتی برای بازار کار تربیت نشوند. هرچند در حد محدود درسی در برخی رشته ها برای این مورد وجود دارد اما غالباً توسط مدرسانی تدریس می شود که غالباً در حوزه مورد نظر به کسب و کار نپرداخته اند.

وی گفت: عدم دسترسی دانشجویان و اساتید به منابع و پژوهش های روز جامعه و جهان است که ثابت شده کتابخانه های سنتی در این عرصه به دلیل محدودیت های مالی و … چندان موفق نیستند.

پایگاه های مختلف موجود در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری چند سالی است که در اختیار موسسه آموزش عالی زند قرار گرفته و امیدواریم برای ترغیب اساتید و دانشجویان از این منابع علمی و سایر منابع و پایگاه های اطلاعات علمی دیگر در دانشگاه، برنامه ای مدون شکل گیرد. طبیعی است دسترسی به اطلاعات روز دنیا و فهرست مطالب مجلات روز کشور و دنیا می تواند در تنوع بخشی به پژوهش های دانشجویان در قالب پایان نامه، مقاله، کتاب و … نقشی موثر ایفا نماید. این مورد برای اساتید نیز کاملاً صادق است. به عبارت دیگر مدرسی که محقق هم باشد بهتر می تواند به پرورش دانشجویانی با انگیزه، پویا و نوآور بپردازد.

دهقانی ادامه داد: یکی از مشکلات دیگر، عدم تمایل حوزه های مختلف مطالعات زبان به انجام پژوهش های میان رشته ای است و این در حالی است که در دوره حاضر پژوهش های میان رشته ای از ارزش و اهمیت خاصی برخوردارند. ورود به میان رشته ها ضمن اینکه به پژوهش هایی بهتر می انجامد می تواند سببب بروز نوآوری در پژوهش ها شود.

وی افزود نکته بعدی عدم تمایل به کارهای تیمی و گروهی است. عمده کارهای پژوهشی مشترک به کارهایی مربوط می شود که برگرفته از پایان نامه یا رساله است که الزاماً با همکاری چند نفر شکل می گیرند یا برخی   طرح های پژوهشی که کار تیمی را می طلبد. آنچه لازم است انجام شود استفاده از زیرتخصص های موجود در حوزه زبان و افراد دارای آن تخصص ها برای انجام کارهایی تیمی، خلاقانه و نوآورانه است.

آنچه سعی شد ارائه شود نشان دادن اهمیت و جایگاه رشته های زبان خارجی در انعکاس فرهنگ، تمدن و تاریخ فارسی و ایران بوده است. هدف آن بود تا نشان دهیم پتانسیل بسیاری در این حوزه وجود دارد که برای به فعلیت در آوردن آن مجموعه ای از تدابیر مورد نیاز است که در این ارائه مختصری از آن موارد ارائه شد.

این باور وجود دارد که رشته های زبان های خارجی نه تنها مانعی بر سر راه فرهنگ ایرانی و فارسی نیست بلکه می تواند ابزاری مهم در گسترش و انتقال آن در سطح بین الملل باشد. بدیهی است بدون دسترسی به منابع روز، انجام کارهای تیمی، مجهز شدن اساتید به منابع علمی و توانمندی های عملی و شناخت نیازهای روز جامعه    نمی توان آن طور که باید از ظرفیت نهفته در این رشته ها بهره برد.

امید است با تدبیر مسئولین و اساتید و تلفیق توانمندی ها و ایده ها و با نگاهی مستمر به کسب و کار در کنار فرایند آموزش و پژوهش شاهد پویایی بیش از پیش فعالین در این حوزه ها باشیم.