جزئیات برنامه‌های ملی برای سال جهانی علوم پایه
به گزارش اداره کل روابط عمومی وزارت علوم، دکتر سعداله نصیری قیداری امروز (سه‌شنبه) در مراسم افتتاحیه “سال بین المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار” با اشاره به نامگذاری سال ۲۰۲۲ به عنوان سال علوم پایه، گفت: در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۲۰۱۹، مقرر شد که سال ۲۰۲۲ به عنوان “سال بین المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار” نامگذاری شود. این روال یونسکو است که هرسال، هر دهه و هر روزی را به مناسبتی، نامگذاری می‌کند.
وی نامگذاری این سال را به عنوان علوم پایه پیشنهادی از سوی “میشل اسپیرو”، رییس اتحادیه بین المللی فیزیک محض و کاربردی (IUPAP) دانست و اظهار کرد: این پیشنهاد بعد از تصویب در شورای اجرایی یونسکو، در کنفرانس عمومی یونسکو نیز به تصویب رسید. این حرکت موجب خواهد شد که عموم مردم به علوم پایه اهمیت دهند و این یکی از اهداف این نامگذاری است.
دکتر نصیری قیداری با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که فرمودند علوم پایه مانند ذخیره بانک برای آینده است، خاطر نشان کرد: علوم پایه برای آینده است و همانند علوم کاربردی نیست که به سرعت به صحنه کاربرد وارد شود.
دبیر ستاد ملی علوم پایه اضافه کرد: در سال ۱۹۰۰ هیچ صنعتی احساس نمی‌کرد که روزی به فیزیک کوانتوم نیاز پیدا کند، ولی همگان می‌دانند که اگر فیزیک کوانتوم کشف نمی‌شد، امروز جای این علم در گوشه گوشه صنعت خالی بود؛ چرا که توسعه امروز صنعت مدیون این علم است، لذا توجه بسیار ارزشمند مقام معظم رهبری و تشبیه علوم پایه به ذخیره برای آینده قابل توجه است.
وی با تاکید براینکه از پیشنهاد “مشیل اسپیرو” حدود ۳۰ برنده جایزه نوبل حمایت کردند، ادامه داد: هم اکنون این تعداد حمایت به ۱۰۰ برگزیده جایزه نوبل رسیده است، ضمن آنکه اتحادیه های بین‌المللی شیمیدانان، منجمان و فیزیکدانان و زمین شناسان و غیره و همچنین نهادهای علمی ذیل یونسکو از این پیشنهاد حمایت کردند و این در حالی است که تصویب یک پیشنهاد در یونسکو کار ساده‌ای نیست و نیاز به همت جهانی دارد تا به تصویب برسد.
رییس دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به افتتاح سال علوم پایه و توسعه پایدار، یادآور شد: ما منتظر نبودیم که یونسکو، امسال را به عنوان سال جهانی علوم پایه نامگذاری کند و بعد ما به یکسری از فعالیت ها در این زمینه بپردازیم، بلکه با وقوع انقلاب شکوهمند اسلامی، ما شاهد پیشرفت‌های عظیمی بودیم.
دکتر نصیری قیداری اضافه کرد: پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ملت ایران شاهد پیشرفت شتابان علمی کشور در همه زمینه‌ها از جمله در علوم پایه و به ویژه در ۳ دهه اخیر بوده ایم. ایجاد دوره‌های تحصیلات تکمیلی به خصوص در دوره‌های دکتری و تربیت نیروی انسانی متخصص و با انگیزه و اجرای طرح‌های کلان از نشانه های بارز اعتلای علم و فناوری در کشور است.
وی اجرای طرح کلان رصدخانه ملی، شتابگر ملی، تجهیزات آزمایشگاه های مرجع در رشته‌های مختلف، موفقیت در رسیدن به فناوری انرژی هسته‌ای، رشد چشمگیر در کمیت و کیفیت اسناد علمی در پایگاه های استنادی بین‌المللی، گسترش رشته‌ها و فناوری‌های جدید بین رشته‌ای همانند علوم زیستی، نانو و علوم شناختی را از دیگر نشانه‌های اعتلای کشور نام برد.
دکتر نصیری قیداری با بیان اینکه فعالیت های ما در حوزه علوم پایه تا حدی اهمیت این حوزه علمی را درک کرده است، ادامه داد: ولی ما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.
وی به بیان اقدامات کشور برای سال جهانی علوم پایه پرداخت و گفت: در تیرماه شورای سیاست گذاری (ستاد ملی سال بین‌المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار) به ریاست وزیر علوم برگزار شد و تاکنون ۵ جلسه شورای سیاست گذاری تشکیل شده و در آخرین جلسه، پیشنهاد شد که این شورا به نام ستاد ملی علوم پایه تغییر نام داده شود که تصویب شد.
دبیر ستاد ملی سال بین‌المللی علوم پایه برای توسعه پایدار با اشاره به اقدامات این ستاد، افزود: لازم است در طول این هر سال تلاش کنیم که جامعه به اهمیت علوم پایه پی ببرد و در این زمینه نیاز به شواهد ملموس داریم تا جامعه به این موضوع پی ببرد و دانشگاه‌ها نیز در این زمینه برنامه‌هایی دارند، از جمله دانشگاه شهید بهشتی که پایلوت طرحی به نام طرح “توانش” را است و آن را اجرایی کرده که طی آن مهارت آموزی حین تحصیل به دانشجویان ارائه می‌شود و امیدواریم وزارت علوم برای توسعه این طرح، حمایت های لازم را داشته باشد.
وی تصویب شیوه نامه تشکیل ستادهای استانی در شورای سیاست‌گذاری علوم پایه را از جمله اقدامات این ستاد نام برد و اظهار کرد: اینکه به صورت مویرگی در همه استان‌ها به این حوزه توجه شود، بسیار مهم است؛ ولی تاکنون ریاست این برنامه‌های ملی بر عهده استانداران بوده است که به دلیل مشغله زیاد آنها، این بار روسای دانشگاه‌های مادر استان‌ها مسئول برگزاری برنامه‌های این سال بین المللی شدند.
دبیر ستاد ملی سال بین‌المللی علوم پایه، ارسال نامه به روسای دانشگاه‌های معین استان برای تشکیل ستاد استانی سال جهانی علوم پایه، ارسال نامه به روسای دانشگاه‌ها برای معرفی اساتید ممتاز را از دیگر اقدامات این ستاد دانست و ادامه داد: در جلسه امروز به صورت نمادی از این استادان ممتاز تقدیر خواهد شد.
وی با بیان اینکه نامه‌ای به دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای طرح موضوع سال جهانی علوم پایه در نقشه جامع علمی کشور ارسال شده است، خاطر نشان کرد: علاوه بر آن مقرر شد تا ۱۰۰ نفر ظرفیت جذب پسا دکتری یا فرصت مطالعاتی در علوم پایه به دانش آموختگان دکتری یا هیئت علمی کشورهای همسایه و اسلامی اختصاص یابد تا زیر نظر اساتید برجسته کشور پژوهش هایی را اجرایی کنند.
به گفته وی به ازای هر نفر، ۵۰ میلیون تومان به دانشگاه‌های میزبان کمک مالی خواهد شد.
وی افزود: همچنین مقرر شد به ۱۰۰ نفر دانشجوی مستعد جهان اسلام برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته‌های علوم پایه بورس تحصیلی اعطا شود.
دکتر نصیری قیداری ادامه داد: همچنین در ستاد ملی سال جهانی علوم پایه مصوب شد که ۵۰ طرح ملی در حوزه علوم پایه تعیین و تصویب شود و در استان‌ها توزیع شود. بر اساس برنامه ریزی‌های انجام شده ۳ پروژه در استان تهران و استان‌های بزرگ ۳ پروژه و بقیه استان‌ها یک پروژه واگذار خواهد شد و تا ۳ میلیارد تومان کمک مالی در نظر گرفته خواهد شد.
وی با بیان اینکه در اجرای این برنامه سعی می‌شود که از مشارکت بخش خصوصی نیز بهره‌مند شویم، اظهار کرد: به انتشارات بزرگ دنیا نیز پیشنهاد شده است که به مناسبت سال جهانی علوم پایه در مورد هزینه های Open Access Publications تخفیف مقتضی قائل شوند.
رییس دانشگاه شهید بهشتی اضافه کرد: در جلسات تشکیل شده پیشنهاد کلید زدن پروژه “خانه علم” و احتمالاً بعد از آن “شهر علم” و پروژه “ثبت تاریخ شفاهی علم در ایران” ارائه شد و همچنین پیشنهاد شد که از دانشمندان برجسته و برندگان نوبل در همایش‌های ملی و بین المللی گسترش برنامه‌های ترویج علم و معرفی مروجان و معلمان برتر در مناطق محروم، دعوت شود.
دبیر ستاد ملی سال جهانی علوم پایه اضافه کرد: تصویب “روز تولد ابوریحان بیرونی” (۱۳ اسفند) به مناسبت روز علوم پایه در تقویم سالیانه کشور به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شد و درخواست می‌شود که از صندوق حمایت از پژوهشگران و صندوق نوآوری و شکوفایی خواسته شود از برنامه‌های سال جهانی حمایت کنند.
دفتر همکاری های علمی و امور بین الملل دانشگاه شهید رجایی
کد خبر: ۱۴۰۰۱۲۱۸۰۱
