ایران در جمع ۱۰۰ خوشه برتر علم و فناوری جهان قرار گرفت/ تهران در جایگاه نهم

نوآوری همواره برای بشر خوشایند بوده است. از همان زمان غار نشینی تا اکنون. نوآوری و خلاقیت افراد هدیه‌های تازه‌ای برای بشر داشته است. رهایی از تاریکی با اختراع لامپ یا درمان بیماری‌هایی نفس گیر و بسیاری موارد دیگر. در حال حاضر هم با شیوع کرونا چشم همه جهانیان به دانشمندان است تا راه حلی برای رهایی از این ویروس ارائه دهند.

با توجه به اهمیت این موضوع سازمان جهانی مالکیت فکری هر سال اقدام به تدوین گزارشی در خصوص وضعیت نوآوری در سطح جهان می‌کند. عنوان آن «شاخص جهانی نوآوری» است. در این گزارش، سطح نوآوری در مناطق و کشورهای گوناگون اندازه‌گیری و مقایسه می‌شود. برای این اندازه گیری مواردی مانند پیچیدگی کسب‌وکار، سطح هزینه‌های آموزش و خروجی‌های خلاقانه در اقتصاد در نظر گرفته می‌شود.

اما گزارش شاخص جهانی نوآوری از سال ۲۰۱۷ به بعد، در بخشی با عنوان «رتبه‌بندی خوشه‌‌های برتر علم و فناوری» به معرفی ۱۰۰ خوشه برتر علم و فناوری در سطح کشورها پرداخت.

این رتبه‌بندی با اندازه‌گیری عملکرد نوآوری در سطح منطقه‌ای (فراتر از چارچوب اقتصاد ملی کشورها) و مبتنی بر توزیع مکانی فعالیت‌های نوآورانه صورت می‌گیرد. به این ترتیب که ۱۰۰ منطقه نوآوری با بیشترین پویایی در فعالیت‌های علمی و فناورانه معرفی شده‌اند. منطق گزارش شاخص جهانی نوآوری برای ارائه این فهرست، شناسایی و تمرکز بر مناطقی است که تراکم بالاتری در تعداد مخترعان و نویسندگان منتشرات علمی دارند.

حرف‌های تازه ایران در حوزه علم و فناوری

گزارش ۲۰۲۰ شاخص جهانی نوآوری حرف‌های خوبی برای کشورمان دارد. تهران رتبه ۹ مناطق (خوشه‌های) برتر علم و فناوری در کشورهای با درآمد متوسط(در حال توسعه نوظهور) را دریافت کرد و بالاتر از شهر‌هایی مانند برلین (رتبه ۴۴)، زوریخ (۴۹)، بنگلور (۶۰)، دهلی (۶۷)، لوزان (۸۹)، وین (۷۰)، استانبول (۵۱)، سائوپولو (۶۱)، آنکارا (۸۸) و بمبئی (۹۸) قرار گرفت. در رتبه‌بندی سال ۲۰۲۰، منطقه توکیو-یوکوهاما ژاپن مانند سال گذشته رتبه نخست را به خود اختصاص داد که ناشی از عملکرد بسیار خوب این منطقه در ثبت پتنت است. در مجموع فهرست مناطق برتر سال ۲۰۲۰ نسبت به سال‌های قبل تغییر زیادی نداشته که به دلیل محاسبه مناطق بر اساس عملکرد تجمعی آن‌ها در بازه زمانی ۵ ساله است. این امر دلالت بر این واقعیت دارد که مناطق نوآور پس از شکل‌گیری در بازه‌های زمانی نسبتاً بلند مدت، ثبات زیادی در حفظ وضعیت نوآورانه خود دارند.

همچنین دریافت رتبه ۴۳ از ۱۰۰ خوشه برتر علم و فناوری در سطح جهان (برای سومین بار مستمر) و ۳ رتبه بهبود در مقایسه با سال ۲۰۱۹ از موارد دیگری است که در این گزارش به آن اشاره شده است.

برزیل، چین، هند، ایران، روسیه و ترکیه تنها کشورهای در حال توسعه‌ و نوظهوری هستند که در بین ۱۰۰ خوشه برتر علم و فناوری جهان قرار گرفته‌اند.